huyenhockinhbac

Hiểu đúng về 3 loại hình chia cổ phần esop,vsop,quyền trọn mua cổ phần

Thứ Tư, 09/07/2025
Huyền Học Kinh Bắc

Hiểu đúng và phân biệt 3 loại hình chia cổ phần phổ biến trong doanh nghiệp hiện đạiESOP, VSOP và Quyền chọn mua cổ phần (Stock Option) – là chìa khóa chiến lược giúp thu hút – giữ chân – tạo động lực cho nhân sự chủ chốt.


🔹 1. ESOP – Employee Stock Ownership Plan

(Kế hoạch sở hữu cổ phần dành cho nhân viên)

✅ Định nghĩa:

chương trình phân phối cổ phần thực tế cho nhân viên. Doanh nghiệp phát hành một lượng cổ phần cụ thể và phân bổ trực tiếp cho nhân sự đủ điều kiện.

✅ Đặc điểm:

  • Người lao động trở thành cổ đông thực sự.

  • Có thể được chia theo thời gian cống hiến hoặc KPI.

  • Cổ phần thường bị hạn chế chuyển nhượng trong thời gian nhất định (vesting period).

  • Sau khi vesting xong, nhân viên có quyền bán, chuyển nhượng, hoặc giữ lâu dài.

✅ Lợi ích:

  • Tăng sự gắn bó, trách nhiệm vì nhân viên là "người trong cuộc".

  • Phù hợp với công ty đã có lợi nhuận, chia sẻ lợi tức.

✅ Hạn chế:

  • Làm loãng cổ phần của nhà sáng lập.

  • Có thể ảnh hưởng đến quyền kiểm soát nếu không thiết kế kỹ.


🔹 2. VSOP – Virtual Stock Option Plan

(Cổ phần ảo – quyền nhận phần thưởng như cổ đông)

✅ Định nghĩa:

một dạng cổ phần "ảo" không làm thay đổi vốn điều lệ, không thật sự chuyển nhượng cổ phần, nhưng nhân viên được hưởng giá trị tương đương khi doanh nghiệp IPO, gọi vốn, hoặc exit.

✅ Đặc điểm:

  • Không cần thay đổi pháp lý về cổ đông.

  • Không làm loãng cổ phần thực tế.

  • Chỉ phát sinh giá trị khi có sự kiện thanh khoản (exit, bán công ty, IPO…).

✅ Lợi ích:

  • Giữ chân nhân sự bằng cam kết tài chính mạnh mẽ mà không ảnh hưởng đến cấu trúc sở hữu.

  • Dễ triển khai, không cần điều chỉnh đăng ký kinh doanh.

✅ Hạn chế:

  • Nhân sự không có quyền biểu quyết như cổ đông thật.

  • Phải rất minh bạch trong cam kết & pháp lý để tránh tranh chấp.


🔹 3. Stock Option – Quyền chọn mua cổ phần

(Cho phép mua cổ phần trong tương lai với giá ưu đãi)

✅ Định nghĩa:

Là quyền được mua cổ phần công ty tại mức giá cố định (strike price) trong tương lai (thường là thấp hơn giá thị trường tại thời điểm đó).

✅ Đặc điểm:

  • Không trao cổ phần ngay – chỉ là quyền mua trong tương lai.

  • Thường kèm theo điều kiện vesting (ví dụ: làm việc 3 năm).

  • Khi công ty tăng trưởng, nhân viên có thể mua giá thấp, bán giá cao → tạo lợi nhuận.

✅ Lợi ích:

  • Tạo động lực giữ chân & cống hiến dài hạn.

  • Hạn chế rủi ro so với ESOP (chỉ phát sinh khi nhân viên mua).

✅ Hạn chế:

  • Cần có kế hoạch rõ ràng về định giá, thời gian, pháp lý.

  • Nếu công ty không phát triển, quyền mua không có giá trị.


🔸 Tổng so sánh 3 mô hình:

Yếu tố ESOP VSOP Stock Option
Trao cổ phần thực tế? ✅ Có ❌ Không ❌ Không (chỉ là quyền chọn mua)
Có quyền biểu quyết? ✅ Có ❌ Không ❌ Không (trừ khi đã mua cổ phần)
Làm thay đổi vốn điều lệ? ✅ Có ❌ Không ✅ Khi thực hiện quyền mua
Phù hợp với startup? 🔸 Giai đoạn tăng trưởng 🔥 Giai đoạn đầu, linh hoạt pháp lý 🔸 Trung – dài hạn, khi định giá rõ ràng
Rủi ro pháp lý? 🔸 Trung bình ⚠️ Cao nếu không cam kết rõ 🔸 Trung bình nếu pháp lý rõ ràng
Tính hấp dẫn với nhân sự ✅ Rõ ràng quyền lợi ✅ Cam kết lợi ích lớn ✅ Lợi ích kỳ vọng – gắn bó dài hạn

🧠 Lưu ý chiến lược cho startup:

  • VSOP: Tốt cho giai đoạn đầu – giúp giữ người mà không lo cổ phần bị chia nhỏ, thích hợp với nhân sự chưa có vốn.

  • ESOP: Áp dụng khi đã bắt đầu có lợi nhuận – muốn chia sẻ “miếng bánh” thực sự.

  • Stock Option: Gắn bó dài hạn – giữ chân người giỏi theo 3–5 năm và có kỳ vọng IPO.

Liên hệ với chúng tôi

Liên hệ